Βρίσκομαι στον Καναδά και βλέπω τεράστιες
εκτάσεις με σιτηρά, τα οποία πωλούνται σε χαμηλή τιμή. Μου κάνει εντύπωση το
γεγονός ότι οι τιμές των τροφίμων δεν ανεβαίνουν (ούτε του πετρελαίου,
παρεμπιπτόντως), παρόλη την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και τη συνεχή οικονομική
ανάπτυξη. Συζητάω το θέμα και πληροφορούμαι ότι υπάρχει μεγάλη δυνατότητα παραγωγής
τροφίμων (και πετρελαίου), η οποία βελτιώνεται με την τεχνολογία και ότι δεν
προβλέπεται στο σχετικά άμεσο μέλλον κάποια δραματική έλλειψη.
Είμαστε στο Saskatchewan μια
επαρχία του κεντρικού Καναδά, διπλάσια σε μέγεθος από τη Γερμανία, με πληθυσμό
μόνο 1.200.000, δηλαδή με απέραντες ακατοίκητες εκτάσεις, ακόμη και στο νότιο
τμήμα που είναι πιο πρόσφορο. Σκέφτομαι ότι πριν αναγκαστούμε να μετακομίσουμε
σε κάποιον άλλο πλανήτη, υπάρχει αρκετός χώρος σε αυτόν για να βολέψει πολύ
κόσμο. Την ίδια σκέψη έχω κάνει και για πολλά μέρη της Ευρώπης, βλέποντας από
το αεροπλάνο μεγάλες ακατοίκητες εκτάσεις, ειδικά ορεινές. Φαντάζομαι ότι όσο απρόσφορα
να είναι τα βουνά, είναι πολύ πιο κατάλληλα από τα σεληνιακά τοπία, που
θέλει να μας στείλει επειγόντως ο Hawking.
Προφανώς πολλά από αυτά που λέει ο
Hawking κι άλλοι πολλοί επιστήμονες ισχύουν. Τα έχω δραματοποιήσει κι εγώ στην Επανατοποθέτηση προς το χειρότερο.
Δεν είναι κάτι καινούργιο η απελπισία για τη πορεία του ανθρώπου. Ο Τσέχωφ (στον Βυσσινόκηπο νομίζω) τραβομαλλιέται για την καταστροφή που επιφέρει ο
άνθρωπος στη φύση. Ακόμη και ο Σοφοκλής λέει κάπου για τον άνθρωπο που τα βάζει με όλους. Η αρχαία τραγωδία διεκτραγωδεί κατά κόρον τις συνέπειες της παραβατικότητας του ανθρώπου. Για να μην πάμε πολύ παλιά, στους αρχέγονους μύθους, με τον άνθρωπο
παραβάτη της παραδείσιας φυσικής ισορροπίας. Όλα αυτά συνοδεύονται συχνά με διάφορες
προφητείες συντέλειας, για doomsdays που όμως όλο
αναβάλλονται.
Δεν ήμουν ποτέ ένθερμος καταστροφολόγος,
αλλά τα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής, της καταστροφής του περιβάλλοντος και
του κλιμακούμενου υπερπληθυσμού, με είχαν οδηγήσει στην πρόβλεψη μιας αναπόφευκτης
κατάρρευσης του παγκόσμιου συστήματος, κάποια στιγμή στο μέλλον.
Προχθές το βράδυ, λοιπόν, πιάσαμε κουβέντα
με τους φίλους
που επισκεπτόμαστε στη Regina για το
θέμα. Ενώ στην αρχή λέγαμε όλοι για το μαύρο μέλλον που μας περιμένει, στην
πορεία της συζήτησης διαφάνηκε ένα άλλο ενδεχόμενο. Ένα “what if” για
τον άνθρωπο, ένα «μήπως και», που θα μπορούσε να οδηγήσει τα πράγματα προς άλλη
κατεύθυνση, κάπως πιο αισιόδοξη.
Τι θα γινόταν, λοιπόν, εαν η
ανθρωπότητα έπιανε ένα οριακό πληθυσμό (20 δις, ας πούμε) και εκεί σταματούσε;
Αν, απλά, αναπαραγόταν μετά, κρατώντας τον πληθυσμό της σχετικά σταθερό και
ισορροπημένο ηλικιακά; Ένα πληθυσμό που θα μπορούσε να ζήσει σε αυτόν τον
πλανήτη, παραλλαγμένο έστω από τις αλλαγές του κλίματος και του περιβάλλοντος.
Προφανώς οι αλλαγές που θα συντελεστούν ενδιάμεσα, θα
έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε ένα μεγάλο μέρος του ανθρώπινου πληθυσμού και του φυσικού
περιβάλλοντος. Θα μπορούσαν αυτές να περιοριστούν όσο γίνεται, με τα κατάλληλα μέτρα. Οπότε, σε αυτή την περίπτωση δεν είναι μάταιο να προσπαθούμε για ένα καλύτερο μέλλον.
Αρκεί να πιστέψουμε σε αυτό, εφόσον φαίνεται να είναι δυνατόν. Έχω αρχίσει να
πιστεύω πως είναι.
