Το μέλλον θα καθυστερήσει

Το κτήνος μέσα μας, ο ταξιτζής που γρυλίζει χρυσαυγίτικα,  ο Ερντογάν,  ο Πούτιν,  ο Καμμένος, το γαμημένο μας το σόι,  η Λέγκα του Βορρά,  οι Παοκτσήδες δικέφαλοι τρικέφαλοι γάβροι, η ζηλοφθονία και χαιρεκακία μας, ο Τραμπ αγκαλιά με τον Κιμ Γιογκ Ουν, το Brexit και ο γείτονας που φολιαζει αδέσποτα, η χαζογκόμενα που μας (γ)καβλώνει, οι μαλακοπίτουρες πολιτευτές, οι Καρντασιανς και οι τσιτωμενες στα μποτοξ κυράτσες, οι συμμορίες και οι μπράβοι των λεφτάδων,  οι λεφτάδες,  η άνοδος της ακροδεξιάς, οι κακές μας συνήθειες, οι κρυφο-πουστηδες αρχιμανδρίτες και οι ανοιχτο-φασίστες Άνθιμοι, οι νεο-φασκιωμένες Τουρκαλο-γερμανίδες και οι παλαιο-Ζορμπάδες εστιάτορες ντολμαδάκια κονσέρβα του Βερολίνου,  τα σκουπίδια μας... όλα είναι εδώ και ζητάνε την προσοχή μας. 

Θέλουμε να κοιτάξουμε αλλού,  να δούμε παρακάτω αλλά αυτά μας τραβάνε απ το μανίκι. Πάμε να τρέξουμε και μας βάζουν τρικλοποδιά. Μας αναγκάζουν να επιστρέψουμε σε αυτά,  να σκύψουμε,  να λυγίσουμε, να γυρίσουμε πίσω. Το παρελθόν φυγείν αδύνατον. Το μέλλον θα καθυστερήσει. Αναγκαστικά.  

Κωμωδία, τραγωδία, ρεαλισμός

Η δραματουργία (στο σινεμά ή στο θέατρο) έχει τρεις βασικούς τρόπους να "ανοίξει τα μάτια" του κόσμου: τον κωμικό, τον τραγικό και τον ρεαλιστικό.

Με τον κωμικό γελοιοποιεί τις κατεστημένες παραδοχές και κάνει τον κόσμο να ξεφύγει από τον σφιχτό τους εναγκαλισμό και να δει παραπέρα. Η κωμωδία μετέρχεται την άρση και δρα ανατρεπτικά, δείχνοντας την αντίθετη πλευρά από αυτήν που κοιτάζουν οι περισσότεροι, που ακολουθούν τους εκάστοτε συρμούς. Γι’ αυτό βάζει στόχο συχνά τις μόδες, τις επισημότητες, τους καθωσπρεπισμούς, τις σοβαροφάνειες, τις «κορεκτίλες», κλπ.  

Με τον τραγικό τρόπο η δραματουργία δείχνει τις καταστροφικές  συνέπειες της επιβολής των κατεστημένων παραδοχών και κάνει τον κόσμο να φοβηθεί και να κρατήσει απόσταση από αυτές. Η τραγωδία μετέρχεται την ακραία θέση, καθώς δρα επι-θετικά, ωθώντας τη εκάστοτε ισχύουσα θέση (εξουσία, καθεστώς, συρμό, θεσμό) στα άκρα. Δείχνει στην ίδια κατεύθυνση με αυτήν που πάνε τα πράγματα  και τα σπρώχνει να αποκαλύψουν τη βία τους.

Και η κωμωδία και η τραγωδία ασκούν κριτική στην πραγματικότητα, ενώ ο ρεαλισμός δείχνει την ίδια την πραγματικότητα, με τρόπο που ο κόσμος να τη συνειδητοποιεί. Ο ρεαλισμός μετέρχεται την απεικόνιση των πραγμάτων έτσι όπως είναι στ’ αλήθεια, (θετικά, αρνητικά, γελοία, σοβαρά, κλπ. - χωρίς καμία ωραιοποίηση ή κακοποίηση) παίζοντας τον ρόλο του καθρέφτη. Η ανάδειξη της αλήθειας μπορεί να είναι εξίσου απελευθερωτική, καθώς οι άνθρωποι δεν είναι στ’ αλήθεια αυτό που επικαλούνται οι ισχύουσες θέσεις και οι κατεστημένες παραδοχές.   

Βέβαια, για να λειτουργήσουν όλοι αυτοί οι τρόποι απελευθερωτικά, θα πρέπει οι δραματουργοί να έχουν επίγνωση του ρόλου τους και συνείδηση του έργου που επιτελούν είτε κάνουν κωμωδία είτε τραγωδία είτε ρεαλισμό.

Κρίνετε ίνα κριθείτε!

Μπορώ να διακρίνω εύκολα τα καλά και κακά μιας ταινίας, αλλά δυσκολεύομαι πολύ να τα αντιληφθώ στις δικές μου. Δεν έχω την απόσταση να τα διακρίνω. Χρειάζεται να περάσει καιρός για να τα καταλάβω (αν τα καταλάβω ποτέ).
Ο χρόνος μπορεί να δώσει την απόσταση να δω καθαρά,  αρκεί να έχω τα μάτια μου ανοιχτά. Πολύ καλύτερα θα ήταν, βέβαια, να τα δω στην ώρα τους. Θα είχα κερδίσει πολύτιμο χρόνο. Θα χρειαζόταν όμως η παρέμβαση ενός άλλου, κάποιου που θα έβλεπε απ έξω και θα διέκρινε τα καλά και τα κακά (όπως τα διακρίνω κι εγώ ως τρίτος).
Γι αυτό είναι τόσο σημαντική η κριτική - γιατί η ανοιχτή και καλοπροαίρετη κριτική όλων προς όλους θα μας είχε γλιτώσει από ένα σωρό ασχήμιες. Ασχήμιες που κουβαλάμε στην καμπούρα μας και δυσκολευόμαστε να τις δούμε χωρίς τα μάτια του άλλου για καθρέφτη.
Εδώ, αντίθετα από το χριστιανικό "μη κρίνετε ίνα μη κριθείτε ", ισχύει το "κρίνετε και κριθείτε". Το πρώτο είναι γεμάτο φόβο και ενοχή, το δεύτερο  είναι τολμηρό και καλεί σε  άνοιγμα.
ΥΓ. Θα ήταν ιδιαίτερα γόνιμο να μιλούσαν ανοιχτά οι δημιουργοί μεταξύ τους,  καθώς αυτοί ξέρουν τη δουλειά από μέσα και καταλαβαίνουν πράγματα που οι απ'έξω δεν πιάνουν. Θα συνέδεαν έτσι την κριτική με τη δημιουργία και θα ξεπερνούσαν τους άγονους διαχωρισμούς που προκαλούν συχνά οι επαγγελματίες κριτικοί.