Wednesday, November 28, 2018

Για την παγκόσμια διακυβέρνηση που συμβαίνει ήδη.

Ταξιδεύοντας υπερατλαντικά, ανάμεσα σε μεγάλα αεροδρόμια που διακινούν πλήθη από όλον τον πλανήτη προς πάσα κατεύθυνση, έπιασα τον εαυτό μου να εκπλήσσεται με  όλον αυτόν τον κόσμο που ακολουθεί πειθαρχημένα οδηγίες και συντονίζεται μέσα από κοινά αποδεχτούς κανόνες.
Επιβάτες, ιπτάμενοι, υπάλληλοι εδάφους, υπηρεσίες ασφαλείας, καταστηματάρχες, υπάλληλοι και χίλιοι δυο τύποι ανθρώπων με διάφορες ιδιότητες και διαφορετικές εθνικότητες κινούνται οργανωμένα, με τρόπο που θαυμάζεις το ανθρώπινο είδος. Μιλάμε για μιλιούνια ανθρώπων, σαν μυρμήγκια, που χτίζουν κοινότητες, φτιάχνουν «αποικίες» και εξαπλώνουν δίκτυα, καταλαμβάνοντας όλη τη γη.

Αν προσέξουμε τα διάφορα δίκτυα (και όχι μόνο τα αεροπορικά), θα δούμε ότι έχει δημιουργηθεί ένας ιστός αλληλοσυνδέσεων, που συντονίζει και συνέχει τους ανθρώπους σε κάθε γωνιά της γης.
Δίκτυα διεπιστημονικά, διαπολιτισμικά, αθλητικά, διακρατικά, διατραπεζικά, χρηματιστηριακά, ενεργειακά, εμπορικά, μεταφορών, κατασκευών, κλπ. επιβάλλουν έναν κοινό τόπο και τρόπο, ξεπερνώντας εθνικισμούς και τοπικισμούς. Στην πράξη, διαμορφώνουν σιωπηλά μια παγκόσμια διακυβέρνηση, που ρυθμίζεται σχεδόν αυτόματα, ακολουθώντας τις πρακτικές αναγκαιότητες λειτουργίας αυτών των δικτύων.

Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της σιωπηλής παγκόσμιας διακυβέρνησης είναι η μηχανικότητά της. Δεν υπάρχει κάποια μεγαλόπνοη, ουμανιστική ιδέα να την κατευθύνει. Ορίζεται και κατευθύνεται από πρακτικές και μηχανικές αναγκαιότητες των διασυνδέσεων, ώστε να λειτουργούν ομαλά.  
Όταν συμβαίνουν εμπλοκές, αυτές πρέπει να λυθούν, αλλιώς τα δίκτυα εμφανίζουν σημεία συμφόρησης. Καθώς η συμφόρηση  και η δυσλειτουργία των δικτύων προκαλεί ζημιά την οποία υφίστανται όλοι (καθότι μηχανική), οι περισσότεροι συμφωνούν αναγκαστικά στις ενδεδειγμένες λύσεις, παρακάμπτοντας ιδεολογικές, θρησκευτικές, εθνικές και άλλες διαφορές. Έτσι επιβάλλεται άτυπα μια παγκόσμια διακυβέρνηση.

Το γεγονός ότι η πολιτική εξουσία δεν έχει βρει ακόμη τρόπο να ανταποκριθεί στις αναγκαιότητες αυτής της νέας παγκόσμιας πραγματικότητας και να ιδρύσει ανάλογους παγκόσμιους θεσμούς, κινδυνεύει να την παραμερίσει ως ξεπερασμένη. Οι διάφοροι πολιτικοί φορείς, ανά τον κόσμο, δείχνουν, στις περισσότερες περιπτώσεις, να υστερούν δραματικά απέναντι στις εξελίξεις, που συμβαίνουν πλέον μηχανικά.
(Οι λαϊκιστές που έχουν επικρατήσει πρόσφατα σε διάφορες χώρες, ως αντίδραση στην παγκοσμιότητα, θα σαρωθούν αναγκαστικά από τη ροή των πραγμάτων. Απλά, θα προκαλέσουν εντωμεταξύ ζημία, που θα μπορούσε να αποφευχθεί.)

Το ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο χρειάζεται η πολιτική σε αυτή τη φάση ή αρκεί να αφήσουμε τη μηχανικότητα των διασυνδέσεων να ρυθμίσει τα παγκόσμια πράγματα.
Δυστυχώς ή ευτυχώς πολλά ζητήματα της ανθρωπότητας δεν μπορούν να λυθούν μηχανικά. Η οργάνωση των δικτύων είναι μια τεχνική διαδικασία, που μπορεί να φροντίζει το πλέγμα των διασυνδέσεων μηχανικά, αλλά αφήνει απ’ έξω το ζήτημα της ποιότητας όσων διαμείβονται εσωτερικά. Δεν υπεισέρχεται στην αξιολόγησή τους και δεν εξετάζει αν είναι δίκαια ή άδικα, ωφέλιμα ή καταστροφικά για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Ούτε μπορεί να αναλάβει μεγάλα κοινωφελή έργα ή διεπιστημονικά ερευνητικά προγράμματα (όπως το CERN ή η εξερεύνηση του διαστήματος), ούτε να συντονίσει πρωτοβουλίες για τη διεθνή ασφάλεια και ειρήνη ή για την αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων όπως της κλιματικής αλλαγής, του υπερπληθυσμού, της μετανάστευσης, κλπ.

Για όλα αυτά και άλλα πολλά, καλείται η πολιτική να αναλάβει ρόλο. Μόνο που για να τον παίξει σωστά, θα πρέπει να αρθεί στο ύψος των απαιτήσεων της νέας πραγματικότητας. Να λάβει υπόψη την παγκόσμια διακυβέρνηση που συμβαίνει ήδη, να μην την αγνοήσει ούτε να την καταπολεμήσει, αλλά να ηγηθεί αυτής, κινούμενη βάσει της συμπληρωματικότητας
.

 

No comments:

Post a Comment