Το εγκώμιο της ήττας

Αντί για «ουαί τοις ηττημένοις» (αλλοίμονο στους χαμένους) εγώ λέω να μπλέξω το εγκώμιο της ήττας, που πολύ με ευλόγησε με τα ελέη της.

Κατ’ αρχήν, η ήττα με εξανθρώπισε, διότι τρώγοντας τα μούτρα μου (πολλάκις), έκοψα τα πολλά «ουάου» και «ποιος είμαι εγώ». Μαζεύτηκα, κοίταξα γύρω μου κι ένιωσα τα ζόρια των συνανθρώπων μου. Η ήττα καλλιέργησε την ενσυναίσθησή μου, που μπορεί και να είχε πάει περίπατο αν πήγαινα καλπάζοντας από νίκη σε νίκη. ‘Ανθρωποι είμαστε, το καβαλάμε. Γι’ αυτό, λέω εγώ, το στραπάτσο είναι άγιο πράμα.

Και μετά, η ήττα μου χάρισε τον έρωτα. Ναι, ναι, τον έρωτα. Όταν είσαι ο «μίστερ γαμάω», δύσκολα να ερωτευτείς. Εννοώ να τη δαγκώσεις και να κολλήσεις για τα καλά με κάποιον/α. Νομίζεις ότι ο κόσμος σου ανήκει και μπορείς να αλωνίζεις ελεύθερα σε κρεβάτια και αγκαλιές. Δείτε τους σταρ του χόλιγουντ, φερ’ ειπείν, πόσο δύσκολα στεριώνουν σε σχέση. Όχι όλοι, αλλά οι περισσότεροι. Παρασύρονται από την υπερδύναμη που νιώθουν και δεν σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους. Κόβουν κεφάλια με την πρώτη στραβή. Ενώ αν έχεις φάει στραπάτσο, νερώνεις το κρασί σου και δεν σηκώνεσαι να φύγεις με το παραμικρό. Από το ζόρι της ήττας, πιέζεσαι κι έτσι αναγκάζεσαι να ανοίξεις το εγώ σου. Δεν το παίζεις στρείδι που φυλάει τσιγγούνικα το μαργαριτάρι του, γιατί δεν σε παίρνει. Δεν έχεις μαργαριτάρι, είσαι λούζερ και αγαπάς!

ΥΓ. Εδώ να πούμε ότι οι μορφές (κάθε είδους μορφές  - από τον έρωτα μέχρι τις βίδες) δημιουργούνται εκεί που η ενέργεια συναντάει αντίσταση. Όταν σκοντάφτει στην αντίσταση της ύλης και αναγκάζεται να τη σμιλέψει. Εκεί που κωλώνει, εκεί δημιουργεί. Αλλιώς, ταξιδεύει στο άπειρο, χωρίς να γεννάει τίποτε παρά δύο μηδενικά κολλημένα μεταξύ τους (το σύμβολο του άπειρου... και του κενού)

Για την παγκόσμια διακυβέρνηση που συμβαίνει ήδη.

Ταξιδεύοντας υπερατλαντικά, ανάμεσα σε μεγάλα αεροδρόμια που διακινούν πλήθη από όλον τον πλανήτη προς πάσα κατεύθυνση, έπιασα τον εαυτό μου να εκπλήσσεται με  όλον αυτόν τον κόσμο που ακολουθεί πειθαρχημένα οδηγίες και συντονίζεται μέσα από κοινά αποδεχτούς κανόνες.

Επιβάτες, ιπτάμενοι, υπάλληλοι εδάφους, υπηρεσίες ασφαλείας, καταστηματάρχες, υπάλληλοι και χίλιοι δυο τύποι ανθρώπων με διάφορες ιδιότητες και διαφορετικές εθνικότητες κινούνται οργανωμένα, με τρόπο που θαυμάζεις το ανθρώπινο είδος. Μιλάμε για μιλιούνια ανθρώπων, σαν μυρμήγκια, που χτίζουν κοινότητες, φτιάχνουν «αποικίες» και εξαπλώνουν δίκτυα, καταλαμβάνοντας όλη τη γη.

Αν προσέξουμε τα διάφορα δίκτυα (και όχι μόνο τα αεροπορικά), θα δούμε ότι έχει δημιουργηθεί ένας ιστός αλληλοσυνδέσεων, που συντονίζει και συνέχει τους ανθρώπους σε κάθε γωνιά της γης.

Δίκτυα διεπιστημονικά, διαπολιτισμικά, αθλητικά, διακρατικά, διατραπεζικά, χρηματιστηριακά, ενεργειακά, εμπορικά, μεταφορών, κατασκευών, κλπ. επιβάλλουν έναν κοινό τόπο και τρόπο, ξεπερνώντας εθνικισμούς και τοπικισμούς. Στην πράξη, διαμορφώνουν σιωπηλά μια παγκόσμια διακυβέρνηση, που ρυθμίζεται σχεδόν αυτόματα, ακολουθώντας τις πρακτικές αναγκαιότητες λειτουργίας αυτών των δικτύων.

Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της σιωπηλής παγκόσμιας διακυβέρνησης είναι η μηχανικότητά της. Δεν υπάρχει κάποια μεγαλόπνοη, ουμανιστική ιδέα να την κατευθύνει. Ορίζεται και κατευθύνεται από πρακτικές και μηχανικές αναγκαιότητες των διασυνδέσεων, ώστε να λειτουργούν ομαλά.  
Όταν συμβαίνουν εμπλοκές, αυτές πρέπει να λυθούν, αλλιώς τα δίκτυα εμφανίζουν σημεία συμφόρησης. Καθώς η συμφόρηση  και η δυσλειτουργία των δικτύων προκαλεί ζημιά την οποία υφίστανται όλοι (καθότι μηχανική), οι περισσότεροι συμφωνούν αναγκαστικά στις ενδεδειγμένες λύσεις, παρακάμπτοντας ιδεολογικές, θρησκευτικές, εθνικές και άλλες διαφορές. Έτσι επιβάλλεται άτυπα μια παγκόσμια διακυβέρνηση.

Το γεγονός ότι η πολιτική εξουσία δεν έχει βρει ακόμη τρόπο να ανταποκριθεί στις αναγκαιότητες αυτής της νέας παγκόσμιας πραγματικότητας και να ιδρύσει ανάλογους παγκόσμιους θεσμούς, κινδυνεύει να την παραμερίσει ως ξεπερασμένη. Οι διάφοροι πολιτικοί φορείς, ανά τον κόσμο, δείχνουν, στις περισσότερες περιπτώσεις, να υστερούν δραματικά απέναντι στις εξελίξεις, που συμβαίνουν πλέον μηχανικά.

(Οι λαϊκιστές που έχουν επικρατήσει πρόσφατα σε διάφορες χώρες, ως αντίδραση στην παγκοσμιότητα, θα σαρωθούν αναγκαστικά από τη ροή των πραγμάτων. Απλά, θα προκαλέσουν εντωμεταξύ ζημία, που θα μπορούσε να αποφευχθεί.)

Το ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο χρειάζεται η πολιτική σε αυτή τη φάση ή αρκεί να αφήσουμε τη μηχανικότητα των διασυνδέσεων να ρυθμίσει τα παγκόσμια πράγματα.

Δυστυχώς ή ευτυχώς πολλά ζητήματα της ανθρωπότητας δεν μπορούν να λυθούν μηχανικά. Η οργάνωση των δικτύων είναι μια τεχνική διαδικασία, που μπορεί να φροντίζει το πλέγμα των διασυνδέσεων μηχανικά, αλλά αφήνει απ’ έξω το ζήτημα της ποιότητας όσων διαμείβονται εσωτερικά. Δεν υπεισέρχεται στην αξιολόγησή τους και δεν εξετάζει αν είναι δίκαια ή άδικα, ωφέλιμα ή καταστροφικά για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Ούτε μπορεί να αναλάβει μεγάλα κοινωφελή έργα ή διεπιστημονικά ερευνητικά προγράμματα (όπως το CERN ή η εξερεύνηση του διαστήματος), ούτε να συντονίσει πρωτοβουλίες για τη διεθνή ασφάλεια και ειρήνη ή για την αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων όπως της κλιματικής αλλαγής, του υπερπληθυσμού, της μετανάστευσης, κλπ.

Για όλα αυτά και άλλα πολλά, καλείται η πολιτική να αναλάβει ρόλο. Μόνο που για να τον παίξει σωστά, θα πρέπει να αρθεί στο ύψος των απαιτήσεων της νέας πραγματικότητας. Να λάβει υπόψη την παγκόσμια διακυβέρνηση που συμβαίνει ήδη, να μην την αγνοήσει ούτε να την καταπολεμήσει, αλλά να ηγηθεί αυτής, κινούμενη βάσει της συμπληρωματικότητας

.

 

ο ζωτικός τόνος

Μου έχει μπει η ιδέα του «ζωτικού τόνου» από τότε που ξύπνησα από έναν μεσημεριανό μου υπνάκο και ήμουν άκεφος. Τα είχα όλα στη θέση τους, τα όργανα σε πλήρη λειτουργία, ήμουν υγιής και κατά τα άλλα εντάξει, αλλά έλειπε αυτό το κλικ που δίνει στη ζωή τη ζωτικότητά της.  Δεν εννοώ τη χαρά. Αυτή είναι μια πλευρά της ζωής, μια απόχρωση της ζωτικότητας. Εννοώ τη ζωτικότητα καθ’ αυτή, που δίνει ενέργεια σε όλα τα αισθήματα, κι όχι μόνο στη χαρά.  

Έτσι μου ήρθε ιδέα του ζωτικού τόνου, σαν αυτό που δίνει τον τονισμό σε όσα κάνουμε και αισθανόμαστε, ώστε να μην είναι αδιάφορα, άγευστα και ουδέτερα, αλλά να μας ενδιαφέρουν και να μας ενεργοποιούν. Χωρίς αυτόν, έρχεται η κατάθλιψη, η αδιαφορία και η παραίτηση.

Ξύπνησα, λοιπόν, και ήμουν άτονος. Έμεινα έτσι κενός για λίγο, μέχρι να σηκωθώ για καφέ, που έβαλε μπροστά το μηχάνημα και επανήλθε ο τόνος. Ήταν σαν να συνδέθηκαν όλα μεταξύ τους και άρχισε το τράγκα-τρούγκα της ζωής να παίζει πάλι το σκοπό του. Τότε θυμήθηκα τη Δήμητρα που κυκλοφορούσε στο Βερολίνο με τα ακουστικά συνέχεια στο αυτί, να ακούει μουσική. Συνειδητοποίησα ότι αυτό το έκανε γιατί της έδινε τον τόνο!

Έτσι κατάλαβα ότι πολλά που κάνουμε είναι μόνο και μόνο για να μας δίνουν αυτόν τον τόνο. Η μουσική για τη Δήμητρα, ο καφές για μένα, τα χρώματα για την Κατερίνα, οι Τέχνες γενικά, τα ποτά, τα τσιγάρα, οι έρωτες, κλπ.  

Ειδικά, οι Τέχνες έχουν τον «ζωτικό τόνο» σαν κύριο αντικείμενό τους. Δουλεύουν πάνω σε αυτό το αδιόρατο και άυλο στοιχείο, που συστοιχειώνει τα πράγματα που κάνουμε για την επιβίωσή μας, δίνοντας ποιητικότητα, μουσικότητα και τονισμό σε αυτά. Αλλιώς είναι ανυπόφορα βαρετά. Γι αυτό, ακόμη και οι πρωτόγονοι μετέρχονται των Τεχνών για να χρωματίσουν τη ζωή τους, που θα ήταν απελπιστική αν αναλωνόταν μόνο στην επιβίωση.  Άραγε οι καλλιτέχνες έχουν επίγνωση της τονικότητας  που καλούνται να υπηρετήσουν, για να κουρδίσουν τα μέσα τους ανάλογα;