Sunday, June 3, 2018

Το πνεύμα της εξέγερσης (που δεν λέει να παραδώσει το πνεύμα).


Το πνεύμα της εξέγερσης ώθησε τον υποταγμένο άνθρωπο να σπάσει τα δεσμά του από δυναστείες, δεσποτείες και δικτατορίες που του είχαν επιβληθεί δια ροπάλου. Υπήρξε ηρωικό και απελευθερωτικό. Υμνήθηκε για τον ηρωισμό του και παρήγαγε πρότυπα, τα οποία αναπαράγονται μέχρι και σήμερα, ακόμη κι αν δεν υπάρχει λόγος εξέγερσης. Η αναπαραγωγή τους σε κάποιες χώρες που θέλουν να ζουν με τον ηρωισμό (χώρες όπως η Ελλάδα) γίνεται μάλιστα μαζικά, καθώς είναι εύκολη και δεν απειλείται από αυστηρές ποινές και αποκεφαλισμούς, όπως παλιά.

Στις σύγχρονες δημοκρατίες δεν συντρέχει πραγματικά λόγος εξέγερσης, καθώς οι κυβερνήσεις εκλέγονται από τον λαό. Όποιος έχει αντίθετη άποψη μπορεί να την εκφράσει και να κινητοποιήσει τον κόσμο να τον ψηφίσει, αν θέλει να κυβερνήσει αυτός. Οι κοινοβουλευτικές ατέλειες και οι χειραγωγήσεις της κοινής γνώμης αποτελούν προβλήματα των δημοκρατιών, που δικαιολογούν την αμφισβήτηση και την κριτική αλλά όχι την εξέγερση και τη βία. 

Η εξέγερση είναι μια μορφή εύλογης αντίδρασης σε συνθήκες δεσποτικής καταπίεσης και  δικτατορικής ανελευθερίας. Παρόλα αυτά το πνεύμα της εξέγερσης μένει ζωντανό ακόμη στις δημοκρατίες, ως πεπατημένη μορφή ηρωικής ανάδειξης, ελλείψει άλλου προτύπου.
(Δεν είναι τυχαίο που οι Έλληνες προσπαθούν να δικαιολογήσουν την πεπατημένη εξεγερτικότητά τους, αποκαλώντας συστηματικά "χούντα" τις κυβερνήσεις που αυτοί ψήφισαν.)

Χρειαζόμαστε προφανώς νέα πρότυπα ηρωισμού. Αυτά πρέπει να αναζητηθούν στις θαρραλέες προσωπικές στάσεις απέναντι στις σύγχρονες κατεστημένες συμπεριφορές και στα καθεστώτα που πραγματικά κυριαρχούν στους διάφορους τομείς (πολιτικούς, πολιτιστικούς, ακαδημαϊκούς, κλπ.).
Πιθανόν το κατεστημένο σήμερα να βρίσκεται σε όσους συνεχίζουν να προτυπο-ποιούν την εξεγερτικότητα, αναπαράγοντας πρότυπα ενός παλαιο-ριζοσπαστικού μοντερνισμού, που συνεχίζει να το παίζει άτακτο παιδί ενώ έχει πια γεράσει. Το βλέπεις παντού στις Τέχνες, όπου μοντέρνο θεωρείται το ανατρεπτικό, το καταστροφικό, το αποδομητικό. 

Υπάρχουν μάλιστα ολόκληρες χώρες που ζουν σε μια παρεξηγημένη αντίληψη της νεωτερικότητας, σε σημείο το αρνητικό να θεωρείται θετικό και το θετικό αρνητικό. Σε αυτές χρείαζεται επειγόντως αλλαγή του προτύπου ηρωικότητας που ακολουθούν.
(Σε περιπτώσεις, ειδικά, όπως η Ελλάδα, όπου η εξεγερτικότητα έχει γίνει καθεστώς, το ηρωικό θα ήταν ο αγώνας για κανονικότητα, μαζί με τα δύσκολα ερωτήματα που αυτή θέτει.)

No comments:

Post a Comment