αναντιστοιχία δήμου και δημόσιας έκφρασης

Τριγυρίζοντας στον "δήμο", βλέπω κόσμο, ακούω απόψεις, εκτιμώ κρίσεις, μαθαίνω νέα, ζυγίζω ατομικά εκτοπίσματα, αντιλαμβάνομαι προσωπικές προοπτικές, μεταλαμβάνω κοινών αντιλήψεων και πρακτικών τα οποία στο σύνολο τους απέχουν κατά πολύ από αυτό που βλέπω να εκφράζεται δημόσια ως πολιτικός λόγος ή πολιστική έκφραση.

Ο δημόσιος πολιτικός λόγος είναι πολύ πιο αχρείος από την "μέση πολιτική σκέψη" που βλέπω να ισχύει μεταξύ του κόσμου. Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις είναι πολύ πιο καχεκτικές από την μέση πολιτισμική προδιάθεση (οι ψυχαγωγικές εκδηλώσεις είναι πιο γελοίες, οι καλλιτεχνικές πιο νοσηρές, οι μουσικές πιο φτηνιάρικες, οι τηλεοπτικές πιο χυδαίες).

Τι συμβαίνει και προκύπτει αυτή η αναντιστοιχία; Υποθέτω ότι η αποστασιοποίηση πολλών από την δημόσια έκφραση και η εγκατάλειψή της σε θρασείς και αδαείς, πρέπει να ευθύνεται εν πολλοίς για αυτό το αποτέλεσμα.

Όταν απέχουμε από την πολιτική και την αφήνουμε ελεύθερη στους πολιτικάντηδες, έχουμε ως αποτέλεσμα τον υποβιβασμό του πολιτικού λόγου σε ένα επίπεδο κατώτερο του μέσου όρου. Όταν αφήνουμε τη χυδαιότητα των τηλε-πανελ να ξερνάει ανεμπόδιστη στα σαλόνια μας, έχουμε έναν εμμετικό δημόσιο λόγο.  Όταν χειροκροτάμε συμβατικά άθλια θεάματα αυτά επιβάλλονται ως αριστουργήματα.

Η συμμετοχή μας στα κοινά, η παρέμβασή μας στα δρώμενα και η προσωπική μας έκφραση θα μπορούσε να διορθώσει αυτήν την αναντιστοιχία, αρκεί να μην φοβόμαστε να αντιπαρατεθούμε με τα ισχύοντα, ακόμη κι αν νομίζουμε ότι είμαστε μόνοι. Δεν είμαστε.  

Μαρηκα

Ψυχοσάββατο σήμερα και η μαμά μου, 84, ετοίμασε κόλλυβα, πήρε λειτουργιά (άρτο) και έγραψε το ψυχοχάρτι της για τους πεθαμένους και συγχωρεμένους της, για να τους διαβάσει ο παππάς. Πρώτο τον μπαμπά μου Βαγγέλη (όσο κι αν την ταλαιπώρησε) και μετά αδερφό, νύφη, γονείς, πεθερικά (ακόμη και την πεθερά της που τόσο υπέφερε από αυτήν). Όλοι συγχωρεμένοι «παπου προς παπον» που γράφει ανορθόγραφα στο τέλος. (Ανορθόγραφη η μαμά μου, της Γ’ Δημοτικού, αλλά μεγάλη καρδιά. )
Ένα όνομα μόνο δεν ήξερα, την «Μαρηκα». Ποια είναι αυτή μαμά, τη ρωτάω. Η αδερφή μου, μου λέει. Ποια αδερφή σου, δεν ξέρω καμιά Μαρίκα. Το μωρό, μου λέει. Τότε θυμήθηκα και ξέσπασα αμέσως σε κλάματα (δεν αντέχω λεπτό με τα μωρά).
Θυμήθηκα την ιστορία για ένα κορίτσι που είχε γεννήσει η γιαγιά μου, το οποίο πέθανε στα δύο. Η μάνα μου ήταν τότε 7 χρονών. Το μωρό αρρώστησε στα χωράφια, στο βάλτο, που δουλεύανε οι παππούδες μου και την είχανε μαζί, όπως και όλα τα παιδιά. Τη φέρανε με το κάρο στη Βέροια να παραληρεί στον πυρετό. Είπανε ότι το έπαθε από τη ζέστη. Ο γιατρός είπε κάτι για μηνιγγίτιδα. Είχε κάτι μάτια γαλανά και ήταν σαν αγγελούδι, θυμάται η μάνα μου. Κοιτούσε έξω από το παράθυρο, με το βλέμμα απλανές,  πριν πεθάνει. Ακόμη τη θυμάται. Δεν ξεχνιέται αυτό το μωρό, μου λέει. Σαν να το βλέπω μπροστά μου. Αιωνία σου η μνήμη μικρή Μαρίκα.    

Για τα παιδιά της Βέροιας

Τα νεαρά παιδιά/μαθητές της Βέροιας είναι χαρά Θεού. Βγαίνουν έξω σε παρέες, φλερτάρουν και παίζουν σε πλατείες, συναντιούνται όλα μαζί στην Ελιά, έχουν πλούσια κοινωνικότητα, είναι γεμάτα ζωτικότητα και πανέμορφα.

Η παρουσία τους στην πόλη είναι έντονη. Την γεμίζουν ζωή και ελπίδα. Στην Τσικνοπέμπτη τριγυρνούσαν έξω ντυμένα καρναβάλια και έδωσαν έναν φρέσκο γιορτινό τόνο, που δεν υπήρχε παλιά. Μόνο αισιοδοξία μπορείς να νιώσεις, βλέποντάς τα

Δεν έχω δει κάτι τέτοιο στο Βερολίνο, ούτε και στην Αθήνα. Μπορεί να χάνονται στις μεγαλουπόλεις, δεν ξέρω. Σκέφτομαι την Ματίλντα, την 14χρονη κόρη μου, που πάει σε ένα πάρα πολύ καλό σχολείο στο Βερολίνο (εναλλακτικό - Waldorf) αλλά δεν έχει τόσο πλούσια κοινωνική ζωή.

Δεν είναι μόνο το σχολείο τελικά που δίνει το πνεύμα στα παδιά, είναι και η πόλη. Ο κοινωνικός περίγυρος, οι γονείς, οι παρέες των γονιών, η δική τους κοινωνικότητα ή η ανεκτικότητα στην ζωτικότητα των παιδιών - κάτι που παλιά δεν γινόταν, αφού είχαν βαλθεί στο σχολείο και στην οικογένεια να υποτάξουν τη νεανική ζωτικότητα σε νόρμες ασφυκτικές.

Μπορεί να αρκεί που έχει δοθεί χώρος και ελευθερία στα παιδιά να εκφραστούν, να συναντηθούν και να παίξουν. Είναι θεαματικό το αποτέλεσμα.

Φαίνεται ότι στη Βέροια - και σε άλλα μέρη ελπίζω της Ελλάδας - συμβαίνει περιφερειακά μια άνθηση, παρά το άγονο πολιτικό και πολιτιστικό τοπίο που κυριαρχεί κεντρικά, παρά την κρίση και τους οικονομικούς δείκτες, παρά τη μιζέρια και παρά το στείρο εκπαιδευτικό σύστημα.

Εύχομαι αυτά τα παιδιά να τα καταφέρουν, να ξεφύγουν από όλες αυτές τις παγιδεύσεις και να φτιάξουν στη συνέχεια έναν δικό τους κόσμο, νέο και ευχάριστο, ανάλογο της φρεσκάδας που έχουν τώρα.